ΠΑΠΑ ΤΣΑΪΡ

Η ιστορία του Χωριού

Το χωριό Παπά - Τσαϊρ, δηλαδή το Λιβάδι του Ιερέα (Popovi Livadi σημερινή ονομασία), βρισκόταν σε μια κοιλάδα 16 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης του Νευροκοπίου, σημερινού Goce Delchev της Βουλγαρίας. Σε υψόμετρο 1390 - 1420 μέτρα, στο νότιο τμήμα του Πιρίν, περιτριγυριζόταν από κωνοφόρα δάση. Η έκτασή του ήταν περίπου 8 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το έδαφός του γρανιτένιο. Την εποχή που κάηκε το χωριό, είχε περίπου 200 σπίτια, τα οποία ήταν δίπατα με πέτρινους τοίχους και σκεπές, δείγμα της ευημερίας του χωριού.

Την εποχή που κάηκε το χωριό, είχε περίπου 200 σπίτια, τα οποία ήταν δίπατα με πέτρινους τοίχους και σκεπές, δείγμα της ευημερίας του χωριού. Στο κέντρο του χωριού (Μεσοχώρι), δίπλα στην πλατεία, βρισκόταν η εκκλησία. Ήταν αφιερωμένη στους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο. Κάθε Κυριακή, ανέβαινε παπάς από το Περιθώρι, προκειμένου να τελέσει τη Θεία Λειτουργία. Πιο δίπλα βρισκόταν το σχολείο, το οποίο είχε μόνιμα ένα  δάσκαλο για όλες τις τάξεις. Τα παιδιά μάθαιναν ανάγνωση, γραφή και αριθμιτική.

Η κύρια ασχολία των κατοίκων του χωριού, ήταν η κτηνοτροφία. Τα τελευταία χρόνια, τα πρόβατα είχαν φτάσει περίπου τις 60.000. Τα μαντριά βρισκόταν έξω από το χωριό, πάνω στην πλαγιά, η οποία ήταν περίπου μισή ώρα περπάτημα από το μεσοχώρι. Τα κοπάδια, έφευγαν από το χωριό μετά τον Αϊ Δημήτρη και τα κατέβαζαν οι τσομπαναραίοι στα χειμαδιά της Ανατολικής Μακεδονίας,  στις περιοχές της Δράμας, της Καβάλας και του Στρυμόνα. Στο χωριό έμεναν τότε μόνο όσοι δεν ήταν κτηνοτρόφοι και οι φύλακες. Μετά τον Αϊ Γιώργη, οι τσομπαναραίοι τα ξανανέβαζαν στο Παπά - Τσαϊρ. Όταν γύριζαν από τα χειμαδιά, σταματούσαν λίγο έξω από το χωριό για 2 μέρες και έστελναν τις γυναίκες, τις νύφες και τα μικρά κορίτσια να καθαρίσουν τα σπίτια. Μόλις τελείωνε και αυτή η διαδικασία, μαζευόταν όλοι και πάλι στο χωριό.

Αρκετοί από τους κατοίκους του Παπά - Τσαϊρ ήταν και αγωγιάτες. Υπολογίζεται ότι στο χωριό υπήρχαν περίπου 1000 άλογα. Τα αγώγια που κάνανε ήταν από την Καβάλα μέχρι την Τουρκία. Συνήθως κουβαλούσαν καπνά και ξυλεία, τα οποία φόρτωναν από το λιμάνι της Καβάλας. Επίσης, οι αγωγιάτες ήταν αυτοί που έφερναν στο χωριό τα τρόφιμα και τα αγαθά που δεν μπορούσαν να παραχθούν.

Η ανάπτυξη και η ευημερία του χωριού αυτού δε θα μπορούσε να μείνει απαρατήρητη από τους γείτονές του. Το Παπά - Τσαϊρ, περιτριγυριζόταν από μικρά βουλγάρικα χωριά, τα οποία ήταν υποβαθμισμένα και πολύ φτωχά. Οι κάτοικοι τέτοιων χωριών, όπως το Ντασιφλίκ Ισβούρ και το Τέσοβο, αντιμετώπιζαν καθημερινό πρόβλημα επιβίωσης. Και ο πιο εύκολος τρόπος επίλυσης του προβλήματος, ήταν οι καθημερινές επιδρομές στο Παπά – Τσαϊρ. Αν και από τους συγκεκριμένους δεν υπήρχαν διαθέσεις φονικές και λεηλατικές, παρόλα αυτά, δημιουργούσαν μεγάλο πρόβλημα στην καθημερινότητα των Βλάχων, λόγω κλοπής αγαθών και ζώων.

Ωστόσο, οι χειρότερες δυσκολίες που αντιμετώπισε το χωριό αναφέρονται στα λεγόμενα του Μητροπολίτη Θεοδώρητου, κατά την επίσκεψή του στο χωριό τα έτη 1904, 1905, 1906: «Η κοινότητα (Παπά – Τσαΐρ) κατά τα τελευταία αυτά έτη, σαν άλλη Αργώ, διέτρεξε τον χειρότερο κίνδυνο, αφού βρέθηκε μέσα σε άλλες απαίσιες συμπληγάδες (δυσκολίες), δηλαδή, απ’ τη μια μεριά σε αιμοχαρείς Βούλγαρους λησταντάρτες, οι οποίοι έκλεβαν μυριάδες γρόσια σε μετρητά, τροφή, ζώα, ενδύματα και στρωμνοσκεπάσματα και άλλα παρόμοια, και απ’ την άλλη σε στρατιωτικά (τουρκικά) αποσπάσματα, που είχαν σαν αποστολή την καταδίωξη και τα οποία, επειδή δεν κατόρθωσαν να ανακαλύψουν τα κρησφύγετα και τα ίχνη των κλεφτών, διοχέτευαν όλη την αγανάκτησή τους στους δικούς μας αγαθούς βλαχοποιμένες, τους οποίους ανάγκασαν όπως και πολλούς άλλους πριν από 3 χρόνια, να εγκαταλείψουν όλοι μαζί τα αγαπημένα τους εδώ σπίτια με τις γυναίκες και τα παιδιά τους και τα ζώα τους και να υποστούν όλο το καλοκαίρι τα πάνδεινα κατά την μαρτυρική περιπλάνησή τους στη Ροδόπη».

Ένα άλλο πρόβλημα που είχαν να αντιμετωπίσουν οι κάτοικοι του ανεπτυγμένου για την εποχή εκείνη Παπά - Τσαϊρ, ήταν η γνωστή προπαγάνδα που είχε ξεκινήσει από το ρουμανικό κράτος. Όπως και άλλα βλαχοχώρια, έτσι και το Παπά – Τσαϊρ, αποτέλεσε στόχο των Ρουμάνων για την επίτευξη των επεκτατικών τους σχεδίων. Φυσικά οι προσπάθειές τους δεν απέδωσαν καρπούς. Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από επιστολή του Μητροπολίτη Νευροκοπίου Θεοδώρητου προς την Ιερά Σύνοδο την 4^η Απριλίου 1904: «Όλες τις δικές μας βλαχόφωνες οικογένειες χαρακτηρίζει πολύ ειλικρινής και θερμή αφοσίωση προς την ορθόδοξη πίστη των πατέρων τους και αδιάρρηκτη ενότητα και συναδέλφωση με τους ελληνόφωνους αδερφούς τους, οι οποίοι δεν ανέχονται με κανένα τρόπο να διαχωριστούν ή να αποχωριστούν απ’ αυτούς. Γι’ αυτό και όταν πριν από πολλά χρόνια τόλμησε κάποιος εξαγορασμένος ψευδαπόστολος της ρουμανικής προπαγάνδας να εμφανιστεί εδώ, τέτοια αντίδραση και τέτοια περιφρόνηση βρήκε, ώστε μετά από πολύ μικρή διαμονή εδώ αναγκάστηκε άπραχτος να φύγει από δω».

Δεν είναι λοιπόν δύσκολο να αντιληφθεί κανείς, ότι σε μια γενικότερη αναταραχή μεταξύ του ελληνικού και του βουλγαρικού κράτους, το Παπά - Τσαϊρ θα αποτελούσε έναν από τους πρώτους στόχους. Όπως και έγινε το καλοκαίρι του 1913, κατά τη λήξη του Β’ Βαλκανικού Πολέμου. Μετά την απελευθέρωση της Δράμας, ο Ελληνικός Στρατός κινήθηκε βορειοδυτικά, για να καταφέρει να απελευθερώσει το Νευροκόπι στις 6 Ιουλίου του 1913. Μια μέρα αργότερα, σύμφωνα με τα αρχεία του Γενικού Επιτελείου Στρατού, το 18^ο Σύνταγμα Πεζικού με επικεφαλής τον Αντισυνταγματάρχη Τριαντάκη Κωνσταντίνο, απελευθερώνει το Παπά - Τσαϊρ. Η  επέλαση του Ελληνικού Στρατού συνεχίζεται επί βουλγαρικού εδάφους μέχρι να υπογραφεί η ανακωχή στις 18 Ιουλίου. Ακολουθεί η συγκέντρωση του στρατού στο Νευροκόπι στις 26 Ιουλίου και τελικά η Συνθήκη του Βουκουρεστίου στις 28 Ιουλίου 1913.

Στις 27 Ιουλίου ημέρα Κυριακή, οι Βλάχοι του Παπά - Τσαϊρ είχαν προγραμματίσει να τελέσουν 12 γάμους, όπως κάθε χρόνο άλλωστε, τελούσαν τους γάμους τους τέτοια εποχή του καλοκαιριού, προκειμένου να είναι όλοι μαζεμένοι στο χωριό. Η διαφορά τη χρονιά εκείνη, ήταν ότι είχαν ακόμα ένα λόγο για να γλεντήσουν. Οι Βλάχοι του Παπά - Τσαϊρ ήταν πλέον απελευθερωμένοι. Άνηκαν και επίσημα, όπως γνώριζαν τότε, στο ελληνικό κράτος. Η χαρά στο χωριό ήταν απερίγραπτη.

Δεν κράτησε όμως για πολύ γιατί την παραμονή του γάμου, το Σάββατο 26 Ιουλίου ημέρα της Αγίας Παρασκευής, ομάδες κομιτατζήδων, με επικεφαλής τον Γιάν Σαντάνσκι, προφασιζόμενοι το φόνο κάποιου Βούλγαρου αξιωματικού, εισέβαλαν στο χωριό και με ανελέητη μανία σκότωναν και κατέστρεφαν ό,τι έβλεπαν μπροστά τους. Οι κάτοικοι του Παπά - Τσαϊρ, σαστισμένοι έτρεχαν να κρυφτούν μέσα στο δάσος, αφήνοντας τα σπίτια τους στο έλεος της λεηλασίας των κομιτατζήδων. Όσοι δεν πρόλαβαν να κρυφτούν, σφαγιάστηκαν. Η καταστροφή ήταν τεράστια. Όλο το χωριό κάηκε και πάρα πολλοί κάτοικοι θανατώθηκαν με άγριο τρόπο. Μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τη φρίκη αυτή, αναφέρουν ότι πολλοί κάτοικοι σώθηκαν λόγω της γενναιότητας τμήματος Ελλήνων Ευζώνων που βρισκόταν στο Νευροκόπι, οι οποίοι πληροφορούμενοι την καταστροφή, έτρεξαν οικειοθελώς και ανεπίσημα να βοηθήσουν τους Βλάχους του Παπά - Τσαϊρ.

Με το μαρτυρικό αυτό τρόπο οι κάτοικοι του Παπά - Τσαϊρ διασκορπίτηκαν στα χωριά της Δράμας και των Σερρών. Οι περισσότεροι εγκαταστάθηκαν στην Προσοτσάνη και μέσα σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα ήρθε η πλήρης ενσωμάτωσή τους με τους υπόλοιπους κατοίκους. Σήμερα εμείς οι απόγονοί τους, τιμούμε τη μνήμη τους και προσπαθούμε να είμαστε άξιοι συνεχιστές της ιστορίας που μας κληροδότησαν.

Ο ΜΟ.Σ.Π (Μοτοσικλετιστικός Σύλλογος Προσοτσάνης) για τρίτη συνεχόμενη χρονιά διοργάνωσε το Φιλικό RODEO-ENDURO, το οποίο πραγματοποιήθηκε στις 13 Ιουλίου 2013 στο χώρο του Προφήτη Ηλία Προσοτσάνης. 

Ακολουθούν φωτογραφίες, ενώ περισσότερες φωτογραφίες μπορείτε να δείτε στη σελίδα του ΜΟΣΠ στο Facebook.

Ο Ορειβατικός Σύλλογος Δράμας διoργάνωσε το Σάββατο 13 Ιουλίου 2013 το 2^ο Πανελλήνιο Κύππελο ski roller στην Δράμα. Πήραν μέρος 40 αθλητές από Δράμα, Φλώρινα, Βέροια, Βόλο, Νάουσα και Μέτσοβο.

Το ski roller να σημειώσουμε ότι ξεκίνησε από την ανάγκη των αθλητών του σκι να κάνουν προπόνηση τους μήνες που δεν υπάρχει χιόνι.

Για το έτος 2013 το 1^ο Κύπελλο διοργάνωσε η Τρίπολη και στα πλαίσια των εκδηλώσεων για την απελευθέρωση της Δράμας πραγματοποιήθηκε το 2^ο κύππελο στο οποίο η συμμετοχή δεν ήταν πολύ μεγάλη λόγω της εποχής όπως μας γνώρισαν οι διοργανωτές και ήταν αναμενόμενο λόγω της ξεκούρασης που κάνουν οι περισσότεροι αθλητές αυτή την περίοδο.