Στην Σοβιετική Ένωση τεράστιο ποσοστό της αγροτικής παραγωγής αποτελούσε η ιδιωτική παραγωγή. Στην ύπαιθρο, εκτός από τις μεγάλες κρατικές εκτάσεις που εργάζονταν οι χωρικοί, υπήρχαν κατ' εξαίρεση μικρές ιδιωτικές εκτάσεις, φανταστείτε μικρά αγροτεμάχια της τάξεως των 50-100 τ.μ. που βρίσκονταν ως συνέχειες των σπιτιών σε αγροτικές περιοχές. Κι όμως αναλογικά αυτά τα μικρά κομμάτια γης παρήγαγαν κατά μέσο όρο διπλάσιες ποσότητες  από τα διπλανά ''δημόσια τσιφλίκια''.

Εδώ στα μέρη μας έχουμε τους μπαχτσέδες. Μικρά ή μεγαλύτερα κομμάτια γης στα οποία ο καθένας, όταν τελειώσει ο χειμώνας, καλλιεργεί τα πάντα. Σχεδόν ότι μπορεί κάποιος να βρεί στους πάγκους της λαϊκής, τα φτιάχνει μόνος του, με φυσικό τρόπο στο σπίτι του. Αυτή η ενασχόληση με τον πρωτογενεή τομέα παραγωγής, μπορεί να αναδείξει μερικά πολύ καλά οφέλη, όπως:

α) οικολογική συνείδηση ...ο mini παραγωγός πειραματίζεται και βρίσκει τον τρόπο να παράγει χωρίς λιπάσματα και χημικά βοηθήματα ορμώμενος της βούλησης να προστατέψει την οικογένειά του από χημικά προσταταυτικά και ενισχυτικά της παραγωγής. Πολύ απλά μιλάμε για προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας. Έρχεται σε καθημερινή επαφή με το χώμα και το νερό, μαθαίνοντας τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητές τους,

β) τονώνει την οικιακή οικονομία ...από τη στιγμή που ξεκινά η παραγωγή δεν υπάρχει η ανάγκη της κατανάλωσης από την εγχώρια και αλλοδαπή μαζική παραγωγή. Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι επηρεάζεται θετικά και η εθνική μακροοικονομία,

γ) πνευματική και φυσική λειτουργία ...ο μόχθος που χρειάζεται για να παραχθεί το αποτέλεσμα ερεθίζει τον άνθρωπο πνευματικά και σωματικά. Με την σχεδόν καθημερινή, χαλαρής μορφής άσκηση, το σώμα του ανθρώπου αποκτά μυϊκή μνήμη η οποία αφού τον εθίσει σε μή καθιστική ζωή καταντά να είναι ανάγκη του οργανισμού "να κάνει κάτι". Ας πούμε καταχρηστικά ότι είναι το προσωπικό γυμναστήριο του καθενός. Πνευματικά μαθαίνει το ότι για να έχουμε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, χρειάζονται προετοιμασία, μόχθος, προσπάθεια. Επίσης η χαρά, η ικανοποίηση που αισθάνεται κάποιος που καταναλώνει τον καρπό της δουλειάς του,

δ) τονώνονται οι διαπροσωπικές σχέσεις ...το να προσφέρεις στον φίλο, στον γείτονα, στον συγγενή σου μέρος της παραγωγής, ενισχύει το δέσιμο, τη ζύμωση με τον συνάνθρωπο. Καταλαβαίνει ο άλλος ότι τον νοιάζεσαι, ότι είναι μια προσωπική χειρονομία, ότι δίνεις στο παιδί του μια κάτι υγιεινό,

ε) καταναλωτική συνείδηση ...η ποιότητα των προϊόντων που παράγονται με φυσικό τρόπο εξαναγκάζουν τις αλυσίδες super markets, να ζητάνε από τους προμηθευτές τους, ακόμα καλύτερη ποιότητα και ακόμη καλύτερη τιμή για τα ράφια τους.

Πρόσφατα στη Δράμα είδαμε ένα καινούριο θεσμό να δημιουργείται. Οι Κοινωνικοί Λαχανόκηποι. Μοιράστηκαν σε ανέργους προς γεωργική εκμετάλλευση μικρά κομμάτια γής, με παροχή νερού και σπόρων. Δόθηκε η ευκαιρία σε όσους έχουν οικονομικό  ή εργασιακό πρόβλημα να παράξουν και να περάσουν δημιουργικά τον χρόνο τους.

Και τελικά όλοι έχουμε ένα φίλο, έναν γνωστό που έχει μια μικρή ή μεγαλύτερη έκταση να καλλιεργήσει. Ας προτείνει ο ένας στον άλλον να εκμεταλλευτούμε τα καλά του Τόπου και να επιβιώσουμε όμορφα σε αυτή τη δύσκολη Εποχή. Αν συνεργαστούμε θα μάθουμε να συνεργαζόμαστε...

Η  must λέξη των καιρών που βιώνουμε είναι η "ανάπτυξη". Ας προσεγγίσουμε λίγο παραπάνω αυτή την μοδάτη λέξη σε δύο άξονες. Ο ένας άξονας κινείται γύρω από την αειφόρο και ο άλλος γύρω από την οικονομική. Μπορούν άραγε να συνυπάρξουν αυτά τα δύο ή είναι εκ προοιμίου αντίθετες έννοιες;

Η αειφόρος ή πράσινη ανάπτυξη προυποθέτει την δραστηριοποίηση δομών της παραγωγής με γνώμονα την βιωσιμότητα, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Δηλαδή την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων σε τέτοιο σημείο, που δεν θα ξεπερνά το όριο δυνατότητάς τους να ανανεώνονται αυτόματα. Αν ξεπεραστεί αυτή η καμπύλη μεταξύ δυνατότητας της φύσης να αυτοανανεώνεται και της ανθρώπινης παρέμβασης τότε μοιραία το γήινο περιβάλλον δεν θα μπορεί να υποστηρίξει την ίδια την ανθρώπινη ζωή.

Η οικονομική ανάπτυξη πρακτικά με την εμπειρία που έχουμε έως τώρα, παρεμποδίζει την ισορροπία μεταξύ αυτών των δύο παραγόντων και δημιουργεί περιβαλλοντικές κρίσεις οι οποίες μεταλάσσονται σε ανθρωπιστικές κρίσεις.

Ας πάμε τώρα στην Ελληνική πραγματικότητα. Όπου αναπτύχθηκε στην πατρίδα μας οικονομική δραστηριότητα συναντήσαμε φαινόμενα όπως εκείνο του Ασωπού ποταμού. Μια περιβαλλοντική υπέρβαση η οποία πλήγωσε ανεπανόρθωτα την λειτουργία της φυσικής εξέλιξης των υπέργειων και υπόγειων φυσικών δομών της περιοχής που η αποκατάστασή της ίσως να μην καταστεί εφικτή.

Άλλο ένα τρανό και επαναλαμβανόμενο παράδειγμα είναι το αποτέλεσμα της λειτουργίας ΒΙ.ΠΕ. σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Μολύνθηκε για πάντα το νερό, ο αέρας και το χώμα όχι μόνο στο χώρο κάθε Βιομηχανικής Περιοχής αλλά και χιλιόμετρα παραπέρα.

Το αντιστάθμισμα είναι η απασχόληση, η εύρεση εργασίας σε αυτές τις περιπτώσεις. Τί έγινε όμως τελικά και τί αποτέλεσμα συναντάμε σήμερα; Η κρίση άγγιξε όλες τις ΒΙ.ΠΕ., η ανεργία μάς ξαναχτύπησε την πόρτα και η περιβαλλοντική καταστροφή είναι ήδη τετελεσμένη. Δηλαδή και φτώχεια και ρημαγμένοι φυσικοί πόροι. Ακόμα και αν κάποιος άνεργος των ΒΙ.ΠΕ. θα μπορούσε να δεί ως κάποια λύση την καλλιέργεια σε μεγάλη ακτίνα γύρω από αυτές, αυτό πια είναι διατροφικά επικίνδυνο.

Αυτό που μας βάζει σε πολλές σκέψεις είναι, λοιπόν, το φημολογούμενο κρατικό σχέδιο για την δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ) αρχικά στην Μακεδονία και μετά σε άλλες περιοχές. Το σχέδιο προβλέπει κατασκευή Ε.Ο.Ζ. Μαρμάρου και οινοποιίας στη Δράμα. Παρά το αισιόδοξο αίσθημα που υπάρχει για όλο αυτό το εγχείρημα πρέπει να σκεφτούμε άμεσα δυο πράγματα. Το ένα είναι αν οι όροι εργασίας είναι θετικοί μέσα σε αυτή τη ζώνη ή αν μιλάμε για μια Βουλγαρικού Τύπου συνθήκη εργασίας; Θα υπάρξει ειδικό εργασιακό καθεστώς ή θα ισχύσουν όσα ισχύουν εκτός αυτών των Ειδικών Ζωνών; Η επειχειρηματική ανάπτυξη θα έχει τρυφερά αισθήματα για τον φυσικό πλούτο της περιοχής ή τα βουνά θα γίνουν σουρωτήρι από την εκμετάλλευση των μαρμάρων;

Από την άλλη σίγουρα θα δωθεί μια κάποια ώθηση στο εργασιακό βάλτο στον οποίο είναι η περιοχή και θα αποκοπεί το κύμα φυγής των τοπικών επιχειρηματιών στη γειτονικά Βουλγαρία.

Οψόμεθα !