Το Δ.Σ. του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου Δράμας διοργανώνει μια μεγάλη παρουσίαση του συνόλου των Χριστουγεννιάτικων θρακιώτικων παραδοσιακών καλάντων που έχουν εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, καθώς και του εθιμικού τυπικού που τα συνοδεύει, από τα μέλη του Συλλόγου.
Τρεις γενιές καλαντιστών θα τραγουδήσουν τα κάλαντα όπως αυτά ψάλλονται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων στο Καλαμπάκι Δράμας.
Η εκδήλωση θα γίνει στις 23 Δεκεμβρίου 2023 στην αίθουσα εκδηλώσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Δράμας στις 8 το απόγευμα.
Με τίτλο “Χριστούγεννα Πρωτούγεννα” η εκδήλωση είναι ενταγμένη στο πρόγραμμα επετειακών δράσεων της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού για τα 20 χρόνια από την υιοθέτηση της Διεθνούς Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τα 10 χρόνια από τις πρώτες εγγραφές στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, που είναι και το κύριο εργαλείο για την ανάδειξη και διαφύλαξη της ζωντανής κληρονομιάς.
Στο Καλαμπάκι της Δράμας το αποτύπωμα των εγκατεστημένων προσφύγων είναι ακόμη νωπό κι ας έχουν περάσει εκατό χρόνια. Τα κάλαντα που ψάλλονται τη νύχτα των Χριστουγέννων από ομάδες ανύπαντρων ανδρών αποτελούν πολύτιμη κληρονομιά των προσφύγων από το Κρυόνερο Ανατολικής Θράκης. Αποτελούν μια ενότητα δέκα τραγουδιών που εκτός από την αναγγελία του χαρμόσυνου γεγονότος της γέννησης του Θεανθρώπου προχωρούν πιο μακριά, έως τη Σταύρωση και την Ανάσταση. Σε κάθε τους στίχο αποτυπώνεται η βαθιά θρησκευτικότητα των προγόνων μας.
Το εθιμικό τυπικό που τα συνοδεύει μπορεί σήμερα να μην τηρείται, αποτελεί όμως πολύτιμη αναφορά και παρακαταθήκη και οφείλουμε να τα βλέπουμε μέσα από αυτό και όχι απλά ως τραγούδια ή απλά κάλαντα. Γι αυτό στην εκδήλωση που διοργανώνουμε η παρουσίασή τους γίνεται με αναφορά στο τυπικό αυτό.
Τα Χριστουγεννιάτικα Θρακιώτικα Κάλαντα, τραγουδιούνται ακόμα το βράδυ της παραμονής διατηρώντας το χρώμα, τον λόγο, το τυπικό και κυρίως, αποτελούν σημείο αναφοράς των κατοίκων του χωριού μας.
Για πολλά χρόνια διδάσκονταν προφορικά, από τους παλαιότερους στους νεότερους. Η πρώτη καταγραφή των στίχων και της σειράς με την οποία ψάλλονται γίνεται από τον Γ. Κ. Χατζόπουλο το 1977. Με την ίδρυση του Συλλόγου το 1979 τα μέλη του προχωρούν στην πλήρη καταγραφή των στίχων όλων των τραγουδιών και ξεκινούν τη συγκρότηση ομάδας από τους παλιότερους που την παραμονή το βράδυ επισκεπτόταν συγκεκριμένα σπίτια, ώστε να διαφυλαχτεί το έθιμο, χωρίς να αλλοιωθεί. Παράλληλα, διδάσκουν τα κάλαντα στους νεότερους˙ κυρίως στα αγόρια των χορευτικών τμημάτων. Το 2004 με πρωτοβουλία του Γιάννη Τζιβανάκη, τότε προέδρου Δ.Σ., γίνεται ηχητική καταγραφή σε CD. Έως το 2012 ο Σύλλογος διατηρεί ομάδα είκοσι και πλέον ατόμων με παλιότερα και νεότερα μέλη και συνεχίζει την επίσκεψη σε σπίτια.
Η πρώτη μεγάλη παρουσίαση γίνεται είκοσι χρόνια πριν, τον Δεκέμβριο του 2003 με την ομάδα των καλαντιστών που συμμετείχαν αργότερα στην ηχογράφηση.
Σήμερα, μετά από πρωτοβουλία και ενέργειες του Δ.Σ. τα Κάλαντα, το κουρμπάνι και η Καλογεροδευτέρα αποτελούν στοιχεία εγγεγραμμένα στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Μια ιδιαίτερα σημαντική για την Κοινότητα αναγνώριση που μας κάνει όλους ακόμα πιο υπερήφανους για τα έθιμα που καταφέραμε όχι απλά να διαφυλάξουμε αλλά να αποτελούν σήμερα στοιχεία της κοινής μας ταυτότητας και ζωής.
Τιμώντας όλους όσοι πρόσφεραν στη διαφύλαξη και συνέχεια της πολύτιμης παράδοσής μας, σας προσκαλούμε να μετέχετε σε μια συνάντηση γενεών, στο σμίξιμο των φωνών που τραγουδούν τη Γέννηση του Θεανθρώπου, που ακουμπούν στην παράδοση των προγόνων τους κοιτώντας το μέλλον των παιδιών τους και του τόπου τους.
Με εκτίμηση
για το Δ.Σ. του Μορφωτικού Πολιτιστικού Συλλόγου Καλαμπακίου Δράμας
Η Πρόεδρος
Αθανασία Π. Θεοδωρίδου
Η Γραμματέας
Παγώνα Χ. Στρατηγέλη
