Πριν ένα χρόνο, με άρθρο μας στην ηλεκτρονική έκδοση του Βήματος (διαθέσιμο εδώ: https://www.tovima.gr/2024/03/05/opinions/mythoi-kai-alitheies-gia-ta-mi-kratika-panepistimia-2/#google_vignette ) επισημαίναμε τις δικαιοπολιτικές αστοχίες της κυβερνητικής πρωτοβουλίας για καταστρατήγηση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Προσπαθούσαμε να καταδείξουμε πέραν της αντισυνταγματικότητας της πρωτοβουλίας την αλυσιτέλειά της για την ελληνική κοινωνία και ιδίως για τη νέα γενιά. Που βρισκόμαστε ένα χρόνο μετά;
Μόλις 13 πανεπιστημιακά ιδρύματα υπέβαλλαν αίτηση μέχρι τις 31 Μαρτίου που εξέπνευσε η σχετική προθεσμία. Τα δώδεκα δήλωσαν ότι θα λειτουργήσουν παραρτήματα από την προσεχή ακαδημαϊκή περίοδο 2025-2026, ενώ το δέκατο τρίτο από την επόμενη. Σε πλήρη διάψευση των κατά καιρούς κυβερνητικών διθυραμβικών ανακοινώσεων κανένα σημαντικό ίδρυμα δεν υπέβαλλε αίτηση. Δεν υπάρχει ανάμεσά τους ούτε το Χάρβαρντ ούτε το Γέιλ ούτε το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Αντίθετα, παρατηρούμε ότι με εξαίρεση το Κυπριακό Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας, τα υπόλοιπα αποτελούν «αναβάθμιση» υφιστάμενων συνεργασιών. Ναι, όπως είχε προβλεφθεί, τα «κολλέγια» (και μόνον αυτά) εμφανίζονται στο πλαίσιο συνεργασιών ως νέα παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων. Η συντριπτική πλειοψηφία των τελευταίων βρίσκεται, στην παγκόσμια κατάταξη, σε θέσεις χαμηλότερες του 800, ενώ ελάχιστα εμφανίζονται ισάξια (τουλάχιστον βάσει των συγκεκριμένων πινάκων κατάταξης) με τα ημεδαπά δημόσια πανεπιστήμια. Ουδείς στην κυβέρνηση μπορεί να αισθάνεται «δικαιωμένος» ή «επιβεβαιωμένος» από αυτήν την εξέλιξη. Στην αντιπολίτευση εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν το θέμα σχεδόν νωχελικά, εάν όχι αντιφατικά, όπως το αντιμετώπισαν και στη βουλή όταν ψηφίσθηκε ο Ν. 5094/2024.
Για ποιο λόγο, κατά τη γνώμη μας, δεν εκδηλώθηκε σοβαρό ενδιαφέρον; Για τον απλούστατο λόγο ότι η Ελληνική αγορά είναι μικρή. Σήμερα οι απόφοιτοι Λυκείου είναι 67.000 περίπου ετησίως. Οι θέσεις στα δημόσια πανεπιστήμια ανέρχονται στις 82.000. Συνεπώς δεν υπάρχει «αγορά» πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Υπάρχει μόνον στις σχολές «υψηλής ζήτησης» (ιατρική, νομική, πολυτεχνείο). Και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που η πολιτεία θα έπρεπε να αποφύγει την «ανωτατοποίηση» των κολλεγίων. Κοινωνική ζήτηση για αυτές τις σχολές υπάρχει Δεν υπάρχει, όμως, δυνατότητα απορρόφησης από την αγορά εργασίας. Το Τεχνικό Επιμελητήριο λέει ότι έχουμε επταπλάσιους μηχανικούς από όσους χρειαζόμαστε, τα νομικά επαγγέλματα βιώνουν συνθήκες ασφυκτικού υπερπληθωρισμού και στην Ιατρική έχουμε 2.000 πτυχιούχους το χρόνο και μόλις 1.200 θέσεις ειδικότητας. Παράγουμε ανέργους με πτυχίο και μόλις κάναμε ένα ακόμη βήμα για να αυξήσουμε το πολυάριθμο, ημεδαπό, πνευματικό προλεταριάτο. Εύγε!
