ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Τότε η φοίτηση ήταν ακριβή – Όλα πληρώνονταν από το φτωχό Βαλάντιο και το υστέρημα των οικογενειών – Τα μεταχειρισμένα Βιβλία
Μετά το 1950, η κατεστραμμένη πατρίδα μας, η φτωχή Ελλάδα βγήκε από μία εμπόλεμη κατάσταση, με εξωγενείς εχθρούς, αλλά και επιχώριους ξενοκίνητους και προσπαθούσε να ορθοποδήσει πάνω στα υλικά και εθνικά ερείπια που ήταν σχεδόν παντού.
Πολλές οι προσπάθειες της ανασυγκρότησης σε όλα τα επίπεδα!!
Στις εθνικές αυτές προσπάθειες, έδωσε και ιδιαίτερη βαρύτητα στην μόρφωση των παιδιών της, που από το 1940 και μετά και με την τριπλή βάρβαρη κατοχή και την εσωτερική καταστροφική λαίλαπα, στερήθηκαν την μόρφωση που παρείχαν τα σχολεία.
Οι στεγαστικές ελλείψεις τεράστιες, γιατί τα περισσότερα σχολικά κτίρια υπέστησαν σχεδόν ολικές καταστροφές… και από τους εσωτερικούς ξενοκίνητους ένοπλους!!
Σιγά-σιγά, τα σχολεία, δημοτικά και γυμνάσια 6τάξια και 8τάξια άρχισαν να γεμίζουν από παιδιά… και μεγαλύτερων ηλικιών, αυτών που εκ των πραγμάτων στερήθηκαν και της στοιχειώδους εκπαίδευσης, επί 10 σχεδόν χρόνια.
Οι χώροι τους, έγιναν οι χώροι μόρφωσης και εθνικής αναδημιουργίας και προοπτικής, μέσα σε ένα απόλυτα ασφυκτικό οικονομικό πλαίσιο.
Εκεί οι δάσκαλοι και οι καθηγητές ανασκουμπώθηκαν σωματικά και πνευματικά και αφοσιώθηκαν στο εκπαιδευτικό τους έργο, μέσα σε πληθώρα δυσκολιών, που πολλές φορές ήταν ανυπέρβλητες.
Οι τότε μαθητές, είχαν την συμπαράσταση και την ώθηση για μάθηση, από το οικογενειακό τους περιβάλλον, που προσπαθούσαν να μορφώσουν τα παιδιά τους… για να δουν τα ίδια “καλύτερες μέρες”, ως έλεγαν, στερούμενοι κάποια πράγματα και κατ’ επέκταση και η ταλαίπωρη Ελλάδα.
Τότε και για αρκετά χρόνια, η εκπαίδευση στοίχιζε και δεν… ΗΤΑΝ ΔΩΡΕΑΝ!! …ως σήμερα.
Η φοίτηση… ήταν ΑΚΡΙΒΗ… ΟΛΑ ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΦΤΩΧΟ ΒΑΛΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΥΣΤΕΡΗΜΑ ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ.
Όμως, τα σχολεία γέμισαν από παιδιά, όλων των κοινωνικών, οικονομικών και πνευματικών τάξεων. Οι τάξεις και οι αυλές τους ήταν γεμάτες, σε συνεχή κίνηση και δράση, ένα πολύβουο παιδικό μελίσσι έπαιρνε το νέκταρ της μάθησης και το μετουσίωνε σε μέλι γνώσης.
Μέσα στο σχολικό και οικογενειακό αυτό περιβάλλον, οι μεταπολεμικές γενιές μορφώθηκαν σε όλα τα σχολικά επίπεδα και μετέφεραν τις γνώσεις τους σε επαγγελματικό και επιστημονικό επίπεδο και συνέβαλαν τα μέγιστα στην ανόρθωση της πατρίδας μας.
Τα παιδιά εκείνα, μέσα το καμίνι της ζωής, κατέκτησαν την γνώση.
Τώρα, στις μέρες μας, πολλά από εκείνα τα παιδιά, αναπολούμε τα εκπαιδευτικά γεγονότα που ζήσαμε και τα συγκρίνουμε με τα παρόντα.
Τέτοιες μέρες, οι μανάδες των παιδιών εκείνων, με τα παιδιά τους κυριολεκτικά από το χέρι, πήγαιναν στα βιβλιοπωλεία για την αγορά των… σχολικών εγχειριδίων, όπως ονομάζονταν τα σχολικά βιβλία.
Τα βιβλία τότε ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΝ!!!
Στην πόλη μου, στην πόλη που γεννήθηκα και μεγάλωσα, την Δράμα, υπήρχαν δύο μεγάλα βιβλιοπωλεία, των Αδελφών Γιαννόπουλου και αυτό του Πάτση, στην κεντρική πλατεία της.
Εκεί, παντού απλωμένα τα σχολικά βιβλία, κατά εκπαιδευτική τάξη, δημοτικού και γυμνασίου, και κατά σχολική.
Θυμάμαι τον Γιαννόπουλο, σύζυγο της εξαιρέτου φιλολόγου Κουρτίδου Ανδρομάχης και μετέπειτα Γυμνασιάρχου στο Αρρένων, να εξυπηρετεί τους πελάτες-μαθητές με το χαμόγελο.
Θυμάμαι τον Πάτση, με το μαύρο μαλλί και μουστάκι να κάθεται στο ταμείο, μπαίνοντας αριστερά.
Οι τότε βιβλιοπώλες, ήταν το κέντρο του μαθητικού και μητρικού ενδιαφέροντος, για την αγορά των βιβλίων και τετραδίων, μολυβιών, σβηστήρων (γομολάστιχες), ξυστήρων, ξύλινων κασσετίνων, τσαντών και των τετράδιων των γαλάζιων εκείνων με τις εικόνες των ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης.
Η αγορά και τότε… στοίχιζε αρκετά όπως και σήμερα, που τα βιβλία προσφέρονται δωρεάν… και καταστρέφονται με μεγάλη ευκολία και φυσικότητα… ως καθήκον των σύγχρονων μαθητών.
Τότε, δίπλα στην επίσημη αγορά από το βιβλιοπωλεία, ανθούσε και… το παρεμπόριο των βιβλίων… χωρίς φορολογικά παραστατικά.
Οι μεγαλύτεροι, μόλις παίρναμε την κατάσταση με τα απαραίτητα βιβλία, μας περίμεναν στην έξοδο και μας παρουσίαζαν… την πραμάτεια τους.
Τα βιβλία που χρησιμοποίησαν οι ίδιοι… οι μεγαλύτεροι αδελφοί τους, που δεν έφεραν πολλές φθορές ή γραψίματα.
Ένα βιβλίο τότε στοίχιζε περίπου 10 δραχμές, ένα ποσό αρκετό και το χρησιμοποιημένο από 2 έως 3 δραχμές.
Στην λύση αυτή κατέφευγαν πολλοί εκ των μαθητών.
Δίπλα στο παρεμπόριο αυτό ανθούσε και αυτό …ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΩΝ!!
Ο εξαίρετος φιλόλογος Ιωάννης ΡΩΣΣΗΣ, πρώην γυμνασιάρχης, είχε μεταφράσει τα βιβλία, απ’ όπου διδασκόταν τα αρχαία κείμενα από το πρωτότυπο και τα αγοράζαμε ως σχολικά… εκτός σχολείου βοηθήματα.
Πολλές μαθητικές ιστορίες αποτυπώθηκαν γραπτά για το φετίχ των μεταφράσεων… που απαγορευόταν διά …ροπάλου να κυκλοφορούν μέσα στο χώρο των σχολείων.
Ευτράπελες καταστάσεις κατά την εκφώνηση των αρχαίων κειμένων και την απόδοση τους στην ομιλούμενη γλώσσα, από καθηγητές που αντιλαμβάνονταν ότι η μετάφραση ήταν …παρούσα στα πίσω θρανία και… απέδιδε.
Μία τέτοια κατάσταση αποδόθηκε με απόλυτη σεναριογραφική κινηματογραφική απόδοση στο «ΧΤΥΠΟΚΑΡΔΙΑ ΣΤΟ ΘΡΑΝΙΟ», όπου ο “φιλόλογος” Παπαγιαννόπουλος Διονύσης, αντιλαμβάνεται το ανοσιούργημα της χρήσης …μετάφρασης και την αναζητά… εναγωνίως.
Σε μία τέτοια μετάφραση από τρίτο χέρι, που ο κάτοχος ήταν ήδη τελειόφοιτος φιλολογίας βρήκα ένα υπέροχο ποίημα, που σας το μεταφέρω… **«όποιος δεν θέλει βάσανα-και θέλει ν’ αποκτήσει- στης Δράμας το Γυμνάσιο να έρθει να φοιτήσει- βαρύς είναι ο θάνατος- βαρύ είναι το χώμα- μα η ζωή του μαθητή- βαρύτερη είν’ ακόμα»**!!!
Τα βιβλία αυτά, τα τότε βιβλία, μπορούσαν να γράψουν το καθένα την προσωπική του ιστορία, για τους κατόχους-χρήστες τους, στο διάβα της …μορφωτικής τους διαδρομής και… όσα είδαν… έπαθαν και… έμαθαν, καθώς και την πνευματική πορεία τους!!
Εμείς …οι παλιοί είμασταν δεμένοι με τα βιβλία, τα τιμούσαμε, τα… εκτιμούσαμε… και αυτά μας απόδωσαν πολλαπλάσια αυτά τα συναισθήματα, με εκμεταλλεύσιμη χρήση της γνώσης που παρείχαν.
Η τότε Γραμματική και το Συντακτικό Αχιλλέα ΤΖΑΡΤΖΑΝΟΥ ήταν η μαθητική Αγία Γραφή.
Αυτά τα έχω δερματόδετα ως μικρό ιστορικό δείγμα!!
Με την νέα σχολική χρονιά, εύχομαι σε όλους τους μαθητές όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, καλή σχολική χρονιά!
ΚΑΙ ΝΑ ΤΙΜΟΥΝ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΥ ΕΊΝΑΙ Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΟΙΠΟΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΗ… ΠΕΡΑΝ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ, ΤΑΜΠΛΕΤ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΩΝ!!!!
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΥΣΤΡ. ΝΑΖΛΗΣ
Υποστράτηγος ΕΛ.ΑΣ ε.α.
Αντιπρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Στρατού
