Τα «Δρώμενα του Βώλακα και του Παγονερίου» είναι έθιμα μεταμφιέσεων του Δωδεκαήμερου, που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου. Τα έθιμα αυτά, είναι παγανιστικά και σχετίζονται με τη πανάρχαια λατρεία του θεού Διόνυσου.
Τα έθιμα παρουσιάζουν ανάμεικτο χαρακτήρα χριστιανικών εκδηλώσεων και παγανιστικών συνηθειών. Στο βάθος υπάρχει η κοινή πεποίθηση ότι όλα τελούνται από τους κατοίκους των χωριών για να εξευμενίσουν την νέα χρονιά. Έντονες είναι επίσης οι επιδράσεις του δεισιδαιμονικού φόβου για την εμφάνιση νυχτερινών παράξενων όντων, καθώς και των αστρικών επιδράσεων της εποχής.
Βώλακας
Έθιμο της Μπάρας
Στις 6 Ιανουαρίου, στην πλατεία αναβιώνει το δρώμενο της «Μπάρας». Ρίχνουν στο σιντριβάνι, τους νεόνυμφους της περασμένης χρονιάς και όσους άλλους το επιθυμούν.
Έθιμο των Αράπηδων
Το «Έθιμο των Αράπηδων», πραγματοποιείται στις 7 Ιανουαρίου. Θεωρείται το πιο εντυπωσιακό απ’ όλα τα δρώμενα και αποτελείται από ομάδες 5-6 ατόμων που είναι μεταμφιεσμένοι σε «Αράπηδες».
Οι «Αράπηδες» είναι στην ουσία καρναβάλια που έχουν το πρόσωπο και τα χέρια τους μαυρισμένα με καπνιά. Στην πλάτη τους φορούν καμπούρα, φτιαγμένη από μια βελέντζα γεμάτη άχυρα, στη μέση τους ζώνονται κουδούνια, στο κεφάλι σκεπάζονται με προβιά και στα χέρια κρατούν ένα χοντρό ξύλο, πάνω στο οποίο στηρίζουν το σώμα τους. Περιφέρονται κρατώντας το σώμα τους σκυφτό, υπό το βάρος της καμπούρας και με αυτοσχέδιο χορό και πλάγιες κινήσεις, κτυπούν τα κουδούνια με θόρυβο, δίνοντάς τους ρυθμό.
Μαζί με κάθε ομάδα «Αράπηδων» υπάρχει ο «τσαούσης» και η «νύφη», οι οποίοι με το δικό τους τρόπο, συμβάλουν στο χορό και πειράζουν τον κόσμο. Το έθιμο πραγματοποιείται υπό τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής, μέσα από την γκάιντα, το νταχαρέ και τη λύρα. Το κρασί και το τσίπουρο ρέει άφθονο και τα καζάνια με τη μαγειρευτή γίδα περιμένουν τον επισκέπτη να τη γευτεί.
Έθιμο του Γάμου και των Αρκούδων
Το «Έθιμο του Γάμου και των Αρκούδων» πραγματοποιείται στο Βώλακα στις 8 Ιανουαρίου. Αποτελεί σατυρική αναπαράσταση του τοπικού γάμου, που ξεκινάει από το πρωί και τελειώνει το απόγευμα, με ομαδικό γλέντι.
Την ίδια μέρα βγαίνουνε και οι Αρκούδες, ομάδες από μεταμφιεσμένους που φορούν ολόκληρες προβιές. Σε κάθε ομάδα υπάρχει ο αρκουδιάρης, ο οποίος κατευθύνει τις αρκούδες με ένα ντέφι, σκορπώντας κέφι και χαρά.
ΠΑΓΟΝΕΡΙ
Στο Παγονέρι οι προετοιμασίες μύησης ξεκινούν το βράδυ της 5ης Ιανουαρίου. Το δρώμενο των «Χαράπηδων», αντίστοιχο εκείνο των «Αράπηδων», αναβιώνει ανήμερα των Θεοφανείων. Το πρωί της 7ης Ιανουαρίου, οι μεταμφιεσμένοι μύστες εμφανίζονται και πάλι στο χωριό και περιφέρονται σε όλα τα σπίτια, μετά τον αγιασμό των υδάτων στις Πέρα βρύσες του χωριού. Ενώ το εκκλησίασμα επιστρέφει στο χωριό, οι Αράπηδες με την Νύφη, την Γύφτισσα και τον Χατλή ή Αλογάκι, είναι οι πρωταγωνιστές στα Δρώμενα του χωριού!
Όποιος τολμήσει να κλέψει την νύφη ή το μωρό της Γύφτισσας, θα καταδιωχθεί και θα συλληφθεί από τους Αράπηδες και θα πρέπει να πληρώσει λύτρα. Επίσης αν κάποιος Αράπης ή θεατής αρρωστήσει, υπάρχει ο «Χατλής» (γιατρός) με κεφαλοστολή από δέρμα χοίρου, ο οποίος θα σπεύσει με το «αλογάκι» του και τα γιατρικά του να τον θεραπεύσει. Η χαρά, η ευθυμία και η φιλοξενία, είναι εμφανείς στις εκδηλώσεις των ανθρώπων του χωριού.
Πηγή: nevrokopi.info
